ทาสหมา ทาสแมว เห็นน้องหมาน้องแมวเดินวน เดินเซ ที่เหมือนเดินไม่มั่นคง อย่าคิดว่าเป็นเรื่องขำขันหรืออาการสะดุดหรือลื่นธรรมดา แต่รู้หรือไม่ว่านี่อาจจะเป็นสัญญาณเตือนจากร่างกายว่ามีปัญหาที่เกี่ยวข้องกับสมองหรือระบบประสาท ซึ่งหากว่าปล่อยไว้ อาจจะกลายเป็นปัญหาสุขภาพเรื้อรัง และเพิ่มความรุนแรงได้ 

น้องหมา-น้องแมวเดินเซ เดินวนเกิดจากสาเหตุอะไร ?

อาการที่น้องหมาน้องแมวเดินเซ เดินวน หรือเสียการทรงตัว สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ ซึ่งเกี่ยวข้องกับระบบต่าง ๆ ภายในร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นสมอง ระบบประสาท หูชั้นใน หรือแม้กระทั่งการได้รับสารพิษ 

ปัญหาสมองและไขสันหลัง

เป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบประสาท ทำให้ร่างกายเสียสมดุล เดินเซ โดยมักจะล้มหรือเอียงลงข้างเดิมเสมอ นอกจากนี้ยังมีอาการคอเอียง ตากระตุก หรือตาเหล่ หากพบอาการผิดปกติดังกล่าว ควรพามาพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยอย่างละเอียด 

ปัญหาหูชั้นในผิดปกติ

หูชั้นในมีส่วนสำคัญในการรักษาสมดุลของร่างกาย หากว่าหูชั้นในอักเสบ ติดเชื้อ หรือมีสิ่งผิดปกติ อาจทำให้รู้สึกเวียนหัว เดินเซ หรือเดินวนเป็นวงกลมได้ ดังนั้น หากว่าเห็นสัตว์เลี้ยงเดินวนเป็นวงกลม ให้ลองสังเกตความผิดปกติดี ๆ เพราะอาจจะไม่ใช่แค่การเล่นซนปกติทั่วไป  

ได้รับสารพิษ

น้องหมาน้องแมวอาจกินหรือสัมผัสสารเคมีบางชนิดอย่างยาฆ่าแมลง ปุ๋ย ยารักษาโรคบางตัว หรือพืชบางชนิด ที่มีฤทธิ์ในการทำลายระบบประสาท ทำให้มึนงง ตากระตุก กล้ามเนื้อกระตุก เดินไม่ตรง ควรพาไปพบแพทย์ทันที เพื่อป้องกันการเสียชีวิตกะทันหัน 

กล้ามเนื้อและข้อต่อมีปัญหา

เมื่อน้องหมาน้องแมวมีอายุมากขึ้น อาจจะทำให้มีปัญหาเรื่องกล้ามเนื้อและข้อต่อต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นกล้ามเนื้ออ่อนแรง ข้อต่ออักเสบ ทำให้ขาหลังอ่อนแรง นอกจากนี้ อาจจะมีอาการบาดเจ็บอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็นกระดูกหัก หรือบาดเจ็บจากการถูกกระแทกอย่างรุนแรง

โรคเมตาบอลิซึมบางชนิด

นอกจากที่กล่าวมาแล้ว โรคเมตาบอลิซึมบางชนิด อย่างภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia) โรคตับ ความไม่สมดุลของอิเล็กโทรไลต์ รวมถึงภาวะโพแทสเซียมต่ำ ก็ทำให้หมาแมวทรงตัวผิดปกติและเดินเซได้เช่นเดียวกัน 

ขั้นตอนการตรวจวินิจฉัย

เมื่อสัตว์เลี้ยงแสดงอาการเดินผิดปกติ และสงสัยว่าเกิดจากระบบประสาท สัตวแพทย์เฉพาะทางระบบประสาทจะช่วยมีขั้นตอนในการตรวจวินิจฉัย ดังต่อไปนี้ 

ซักประวัติและตรวจร่างกายทั่วไป

สัตวแพทย์จะซักถามข้อมูลเบื้องต้น ไม่ว่าจะเป็นอาการเริ่มต้น พฤติกรรมที่เปลี่ยนไป ประวัติการเจ็บป่วย ความผิดปกติที่สังเกตเห็นได้ชัด รวมถึงช่วงเวลาที่เริ่มมีอาการผิดปกติ เพื่อที่จะวินิจฉัยเบื้องต้นได้อย่างถูกต้อง 

ตรวจระบบประสาท

เป็นการประเมินการทำงานของระบบประสาทต่าง ๆ ทั้งการทรงตัว ปฏิกิริยาโต้ตอบ ไปจนถึงการตอบสนองของร่างกาย เพื่อระบุความผิดปกติในเบื้องต้นว่าเกิดจากสมอง ไขสันหลัง หรือระบบประสาทส่วนปลาย ซึ่งความผิดปกติแต่ละจุดก็จะเกิดจากสาเหตุที่แตกต่างกันออกไป 

การตรวจเพิ่มเติมด้วยเครื่องมือพิเศษ

ในกรณีที่สงสัยว่าเป็นโรคที่เกี่ยวกับสมองหรือไขสันหลัง สัตวแพทย์จะแนะนำให้ทำ MRI หรือ CT Scan เพื่อดูรายละเอียดของระบบประสาท ให้เห็นรอยโรคอย่างชัดเจน เพื่อยืนยันการวินิจฉัยให้แม่นยำมากยิ่งขึ้น 

การตรวจเลือดและสารชีวเคมี

เป็นการตรวจหาภาวะผิดปกติของเกลือแร่ เมตาบอลิซึม หรือโรคติดเชื้อที่อาจจะเป็นสาเหตุร่วมของการทรงตัวที่ผิดปกติ 

เมื่อไรควรพาไปพบสัตวแพทย์ ?

หากน้องหมาน้องแมวเดินเซ หรือเดินวน และมีอาการดังต่อไปนี้ ควรรีบพาไปพบแพทย์ ไม่ควรรั้งรอดูอาการ หรือคิดว่าจะหายเอง 

• เดินวนอยู่ฝั่งเดียวบ่อย ๆ
• เดินเซจนล้ม หรือไม่สามารถยืนได้
• เอียงหัว ตากระตุก หรือดูเหมือนมึนงง
• อาเจียน หายใจผิดปกติ หรือมีอาการชักร่วมด้วย
• อาการทรุดลงรวดเร็วในระยะเวลาไม่กี่วัน

จำเอาไว้ว่า ยิ่งรักษาได้ไว ก็ยิ่งเพิ่มโอกาสการมีชีวิตรอดและรักษาหายได้มากเท่านั้น

แนวทางการดูแลรักษาเบื้องต้น

สัตวแพทย์จะพิจารณาสาเหตุของอาการผิดปกติ และทำการรักษาดังนี้

• หากเกิดจากการติดเชื้อ จะจ่ายยาปฏิชีวนะและยาลดอักเสบเพื่อบรรเทาอาการ 
• หากเกิดจากความผิดปกติของสมองหรือไขสันหลัง จะต้องรักษากับสัตวแพทย์เฉพาะทางร่วมกับการทำกายภาพบำบัด 
• หากเกิดจากสารพิษ ต้องล้างพิษ และรักษาแบบประคับประคองอาการ 
• หากเกิดจากกล้ามเนื้อหรือข้อต่อ จะให้ยาคลายกล้ามเนื้อและฟื้นฟูร่างกาย 

การป้องกันและดูแลระยะยาว

เพื่อป้องกันความรุนแรงของโรคต่าง ๆ เจ้าของควรดูแลและป้องกันเพื่อลดความเสี่ยงดังต่อไปนี้

• ตรวจสุขภาพประจำปี โดยเฉพาะสัตว์เลี้ยงที่อายุมากกว่า 7 ปีขึ้นไป 
• หลีกเลี่ยงสารเคมีหรือยาที่ส่งผลต่อระบบประสาท 
• ดูแลทำความสะอาดหูและฟันอย่างสม่ำเสมอ 
• จัดสภาพแวดล้อมให้ปลอดภัยต่อการอยู่อาศัย 

โรงพยาบาลสัตว์ทองหล่อ ดูแลและรักษาด้วยความใส่ใจ

ที่ศูนย์สมองระบบประสาทและสันหลัง โรงพยาบาลสัตว์ทองหล่อ มีทีมสัตวแพทย์เฉพาะทางคอยดูแล ทั้งในด้านการตรวจวินิจฉัยและการรักษาอย่างครอบคลุม ทั้งการตรวจระบบประสาทในแมวและสุนัข เพื่อช่วยให้น้องหมาและน้องแมวกลับมาเคลื่อนไหวได้อย่างมั่นคงและมีคุณภาพชีวิตที่ดีอีกครั้ง

หากมีข้อสงสัยหรือไม่แน่ใจเกี่ยวกับอาการของสัตว์เลี้ยง สามารถปรึกษาได้ที่โรงพยาบาลสัตว์ทองหล่อ สาขาใกล้บ้านคุณ เราพร้อมให้บริการตรวจรักษาและดูแลสัตว์เลี้ยงตลอด 24 ชม. ติดต่อสอบถามได้ที่ โทร. 02-079-9999 หรือ Line Official @jaothonglor

ข้อมูลอ้างอิง:

1. Ataxia in Dogs: What It Is, Symptoms, and Treatment. สืบค้นวันที่ 16 ตุลาคม 2568 จาก https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jvim.16742
2. Ataxia in Cats: Causes and When To Worry. สืบค้นวันที่ 16 ตุลาคม 2568 จาก https://vcahospitals.com/know-your-pet/ataxia-in-dogs