ความก้าวหน้าทางการรักษาโรคหัวใจในสุนัข: เทคนิค Transcatheter Edge-to-Edge Mitral Valve Repair (TEER) สำหรับโรค Myxomatous Mitral Valve Disease (MMVD)

โรค Myxomatous Mitral Valve Disease (MMVD) เป็นโรคหัวใจที่พบได้บ่อยที่สุดในสุนัข โดยเฉพาะในสุนัขพันธุ์เล็กถึงกลาง และสุนัขอายุมาก โรคนี้เกิดจากการเสื่อมสภาพของลิ้นหัวใจไมทรัล ทำให้เกิดภาวะลิ้นหัวใจรั่ว (Mitral Regurgitation - MR) ซึ่งเลือดจะไหลย้อนกลับเข้าไปในห้องหัวใจด้านซ้ายบน (Left Atrium) เมื่อเวลาผ่านไป ภาวะนี้อาจนำไปสู่ภาวะหัวใจล้มเหลว (Congestive Heart Failure - CHF) ซึ่งส่งผลกระทบอย่างมากต่อคุณภาพชีวิตของสุนัข

การรักษาแบบเดิมที่ยังเป็นที่นิยมอยู่ในปัจจุบัน เช่น การใช้ยาขับปัสสาวะและยา pimobendan ช่วยควบคุมอาการและชะลอการดำเนินของโรค แต่ไม่ได้แก้ไขปัญหาที่โครงสร้างของลิ้นหัวใจโดยตรง นี่คือที่มาของเทคนิคTranscatheter Edge-to-Edge Mitral Valve Repair (TEER)ซึ่งเป็นเทคนิคการรักษาที่ไม่ต้องผ่าตัดใหญ่และดัดแปลงมาจากการรักษาในมนุษย์ โดยใช้อุปกรณ์ที่เรียกว่าV-clampเพื่อซ่อมแซมลิ้นหัวใจไมทรัลโดยไม่ต้องใช้เครื่องปอดและหัวใจเทียม เทคนิคนี้แสดงให้เห็นถึงศักยภาพในการลดภาวะลิ้นหัวใจรั่วและปรับปรุงคุณภาพชีวิตของสุนัขที่เป็นโรค MMVD

เทคนิค TEER: การรักษาที่ไม่ต้องผ่าตัดใหญ่

TEER เป็นการรักษาที่ทำผ่านแผลผ่าตัดขนาดเล็กที่หน้าอก (mini-thoracotomy) โดยไม่ต้องใช้เครื่องปอดและหัวใจเทียม อุปกรณ์ V-clamp จะถูกสอดผ่านยอดหัวใจ (cardiac apex) และติดตั้งที่ลิ้นหัวใจไมทรัลบริเวณตำแหน่ง A2-P2 ซึ่งเป็นบริเวณที่มักเกิดการรั่วมากที่สุด การรักษานี้จำเป็นต้องใช้การทำภาพขั้นสูง เช่น การตรวจคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจผ่านทางหลอดอาหาร (Transesophageal Echocardiography - TEE) และการถ่ายภาพรังสี (Fluoroscopy) เพื่อให้มั่นใจว่าอุปกรณ์ถูกวางตำแหน่งได้อย่างแม่นยำ

เทคนิคนี้มีข้อดีหลายประการ:

• ลดเวลาการผ่าตัด:ใช้เวลาน้อยกว่าการผ่าตัดหัวใจแบบเปิด
• ฟื้นตัวเร็วขึ้น:มีอาการปวดหลังผ่าตัดน้อยลงและหายเร็วขึ้น
• ใช้ได้กับหลายกรณี:เหมาะสำหรับสุนัขในระยะเริ่มต้น (stage B1) และระยะที่รุนแรง (stages B2 และ C) ของโรค MMVD

กรณีศึกษา: เรื่องราวความสำเร็จในชีวิตจริง

1. การเดินทางสู่สุขภาพที่ดีของสุนัขพันธุ์บีเกิล (Thai Journal of Veterinary Medicine)

รายงานการผ่าตัดเคสในประเทศไทย สุนัขพันธุ์บีเกิลอายุ 9 ปี น้ำหนัก 11.8 กิโลกรัม กลายเป็นสุนัขตัวแรกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ได้รับการรักษาด้วย TEER อย่างสำเร็จ

• ผู้ป่วย:สุนัขพันธุ์บีเกิล เพศผู้ อายุ 9 ปี น้ำหนัก 11.8 กิโลกรัม ที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรค MMVD ระยะ B1
• อาการทางคลินิก:มีเสียงฟู่ที่หัวใจระดับ III/VI แต่ไม่มีอาการของภาวะหัวใจล้มเหลว
• การรักษา:สุนัขได้รับการรักษาด้วย TEER โดยใช้อุปกรณ์ V-clamp ผ่านแผลผ่าตัดขนาดเล็กที่หน้าอก การถ่ายภาพช่วยให้มั่นใจว่าอุปกรณ์ถูกวางตำแหน่งที่บริเวณ A2-P2 ของลิ้นหัวใจไมทรัลได้อย่างแม่นยำ
• ผลลัพธ์:หลังการรักษา การตรวจคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจแสดงให้เห็นว่าไม่มีเลือดรั่วเหลืออยู่ และขนาดของห้องหัวใจด้านซ้ายบนและล่างลดลง แสดงว่าภาวะความดันในหัวใจลดลง สุนัขมีสุขภาพดีและผลตรวจเลือดอยู่ในเกณฑ์ปกติ
• ความสำคัญ:นี่เป็นการรักษาด้วย TEER ครั้งแรกที่สำเร็จในประเทศไทยและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความเป็นไปได้ในการรักษาโรค MMVD ในระยะเริ่มต้น

2. ความสำเร็จของ TEER ในสุนัข 4 ตัว (Animals Journal)

TEER ถูกนำมาใช้รักษาสุนัข 4 ตัวที่อยู่ในระยะต่างๆ ของโรค MMVD (2 ตัวอยู่ในระยะ B2 และ 2 ตัวอยู่ในระยะ C) สุนัขเหล่านี้มีอาการเช่น ไอ หายใจลำบาก และไม่สามารถออกกำลังกายได้ตามปกติ ซึ่งเป็นอาการที่พบได้บ่อยในภาวะลิ้นหัวใจรั่วรุนแรง

• ผู้ป่วย:สุนัข 4 ตัวที่เป็นโรค MMVD โดย 2 ตัวอยู่ในระยะ B2 และ 2 ตัวอยู่ในระยะ C มีอาการเช่น ไอ หายใจลำบาก และไม่สามารถออกกำลังกายได้
• การรักษา:สุนัขทั้งหมดได้รับการรักษาด้วย TEER โดยใช้อุปกรณ์ V-clamp ซึ่งถูกสอดผ่านแผลผ่าตัดขนาดเล็กที่หน้าอกและติดตั้งที่บริเวณ A2-P2 ของลิ้นหัวใจไมทรัล
• ผลลัพธ์:สุนัขทั้งหมดมีอาการทางระบบหายใจดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และคุณภาพชีวิตโดยรวมดีขึ้น การตรวจคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจยืนยันว่าภาวะลิ้นหัวใจรั่วลดลง การทำงานของหัวใจดีขึ้น และขนาดของห้องหัวใจด้านซ้ายบนและล่างลดลง หลังการรักษา สุนัขสามารถหยุดใช้ยาขับปัสสาวะได้
• ภาวะแทรกซ้อน:สุนัข 1 ตัวมีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะชั่วคราว ซึ่งได้รับการรักษาด้วย lidocaine อย่างมีประสิทธิภาพ ไม่พบภาวะแทรกซ้อนรุนแรงอื่นๆ
• การติดตามผล:หลังจากติดตามผลเป็นเวลา 6 เดือน สุนัขทั้งหมดยังคงมีการทำงานของหัวใจที่ดีขึ้นโดยไม่มีปัญหาเกี่ยวกับอุปกรณ์

ทำไม TEER จึงเป็นความก้าวหน้าที่สำคัญ

1. การรักษาที่ไม่ต้องผ่าตัดใหญ่และความปลอดภัยสูง

TEER เป็นการรักษาที่ไม่ต้องผ่าตัดใหญ่และไม่ต้องใช้เครื่องปอดและหัวใจเทียม ซึ่งช่วยลดเวลาการผ่าตัด อาการปวดหลังผ่าตัด และระยะเวลาการฟื้นตัวของสุนัข นอกจากนี้ ยังมีอัตราภาวะแทรกซ้อนต่ำ โดยภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะชั่วคราวเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยที่สุด ซึ่งสามารถจัดการได้ด้วยการรักษามาตรฐาน เช่น การใช้ lidocaine การจัดการความปวดหลังผ่าตัดก็ทำได้ดีด้วยการใช้ยาชาเฉพาะที่และยาแก้ปวดกลุ่ม opioids เพื่อให้สุนัขฟื้นตัวได้อย่างราบรื่น

2. ประสิทธิภาพในการลดภาวะลิ้นหัวใจรั่ว

ทั้งสองกรณีศึกษาแสดงให้เห็นว่า TEER สามารถลดภาวะลิ้นหัวใจรั่วได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยบรรเทาอาการและปรับปรุงการทำงานของหัวใจ สุนัขที่ได้รับการรักษานี้มีขนาดของห้องหัวใจด้านซ้ายบนและล่างลดลง ซึ่งเป็นสัญญาณที่ชัดเจนว่าภาวะความดันในหัวใจลดลง

3. ปรับปรุงคุณภาพชีวิต

เจ้าของสุนัขรายงานว่าสุนัขมีพลังงานมากขึ้น อาการทางระบบหายใจดีขึ้น และมีความสุขมากขึ้นหลังจากได้รับการรักษาด้วย TEER สำหรับสุนัขที่เคยมีปัญหาในการออกกำลังกายหรือไอเรื้อรัง การรักษานี้ถือเป็นการเปลี่ยนแปลงชีวิต

4. ประสิทธิภาพที่พิสูจน์แล้ว

TEER ได้แสดงผลลัพธ์ที่น่าประทับใจในการลดภาวะลิ้นหัวใจรั่ว ปรับปรุงการทำงานของหัวใจ และบรรเทาอาการที่เกี่ยวข้องกับโรค MMVD สุนัขที่ได้รับการรักษานี้สามารถออกกำลังกายได้ดีขึ้น มีปัญหาทางระบบหายใจน้อยลง และมีคุณภาพชีวิตโดยรวมที่ดีขึ้น

5. ศักยภาพในระยะยาว

แม้ว่าการศึกษาปัจจุบันจะติดตามผลผู้ป่วยเป็นเวลา 6 เดือน แต่ผลลัพธ์เบื้องต้นบ่งชี้ว่าการทำงานของหัวใจและคุณภาพชีวิตของสุนัขยังคงดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง การวิจัยเพิ่มเติมกับกลุ่มตัวอย่างที่ใหญ่ขึ้นและระยะเวลาติดตามผลที่ยาวนานขึ้นจะช่วยยืนยันประสิทธิภาพในระยะยาวของ TEER

ความท้าทายและข้อจำกัด

แม้ TEER จะมีศักยภาพสูง แต่ก็มีข้อจำกัดบางประการ:

• การเรียนรู้:การรักษานี้ต้องใช้อุปกรณ์พิเศษและความเชี่ยวชาญในการใช้ TEE และ Fluoroscopy ซึ่งอาจทำให้การนำไปใช้ในคลินิกทั่วไปทำได้ยากในทันที
• ข้อจำกัดของอุปกรณ์:ขณะนี้ อุปกรณ์ V-clamp มีขนาดจำกัด ซึ่งอาจทำให้ไม่สามารถใช้กับสุนัขที่มีลิ้นหัวใจขนาดใหญ่ได้
• ข้อมูลระยะยาว:แม้ผลลัพธ์ในระยะสั้นจะน่าพอใจ แต่ยังจำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติมเพื่อประเมินความปลอดภัยและประสิทธิภาพในระยะยาว

สรุป

Transcatheter Edge-to-Edge Mitral Valve Repair (TEER) ถือเป็นความก้าวหน้าที่สำคัญในวงการเวชศาสตร์หัวใจสัตว์ โดยเสนอทางเลือกการรักษาที่ไม่ต้องผ่าตัดใหญ่สำหรับโรค MMVD เทคนิคนี้ไม่เพียงแต่ช่วยบรรเทาอาการ แต่ยังแก้ไขปัญหาที่โครงสร้างของลิ้นหัวใจโดยตรง ซึ่งการรักษาแบบเดิมไม่สามารถทำได้

เรื่องราวความสำเร็จจากประเทศไทยและกรณีศึกษาอื่นๆ ช่วยเน้นย้ำถึงศักยภาพของ TEER ในการเปลี่ยนแปลงชีวิตของสุนัขที่ป่วยเป็นโรค MMVD ด้วยการพัฒนาต่อยอดและการนำไปใช้อย่างกว้างขวาง เทคนิคนี้อาจกลายเป็นทางเลือกการรักษามาตรฐานสำหรับโรคหัวใจในสุนัข ซึ่งให้ความหวังแก่สัตว์เลี้ยงและเจ้าของมากมาย

หากสุนัขของคุณได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรค MMVD ควรปรึกษาสัตวแพทย์เกี่ยวกับความเป็นไปได้ในการรักษาด้วย TEER เมื่อการวิจัยในด้านนี้ขยายตัวมากขึ้น TEER จะช่วยให้เพื่อนรักของเรามีชีวิตที่ยืนยาวและมีสุขภาพดีขึ้น พร้อมกับความสุขได้อย่างเต็มที่

ในเคสที่น้อง มีภาวะลิ้นหัวใจรั่ว สามารถพาน้องมารับบริการและ เข้ารับการปรึกษาได้ ที่ศูนย์หัวใจโรงพยาบาลสัตว์ทองหล่อ พระราม9 

References

1. Kijtawornrat, A., et al. (2024). Successful Transcatheter Edge-to-Edge Mitral Valve Repair via Minithoracotomy in Canine Myxomatous Mitral Valve Disease: Case Report. The Thai Journal of Veterinary Medicine.
2. Petchdee, S., et al. (2024). Transcatheter Edge-to-Edge Repair of the Mitral Valve in Four Dogs: Preliminary Results Regarding Efficacy and Safety. Animals.